Mensen raken nogal eens verontrust wanneer ze dromen over de dood. Zo droomde een deelnemer aan een van mijn droomgroepen dat hij zijn eigen begrafenis zag, met kist en al. Maar net als in de meeste gevallen was ook hier de dood een symbool van een psychologische transformatie.
Door het werken met dromers kwam ik erachter dat mensen nog wel eens angstig worden door dergelijke dromen omdat ze nog uitgaan van het ouderwetse idee, dat dromen per definitie voorspellend van aard zijn en letterlijk opgevat moeten worden.
Maar de dood in dromen gaat zelden over een fysiek overlijden. Wanneer je droomt over je eigen dood of die van een ander, is de kans groot dat de droom je alert wil maken op een op handen zijnde veranderingsproces: van jezelf, of een deel van jezelf.
Christus en een statige alien figuur begeleiden mij naar een klein Grieks kerkje, waar ik tot ontploffing gebracht zal worden. Ze doen dit zeer liefdevol. Ik ben niet bang, maar wel zeer onder de indruk van mijn aanstaande ontploffing en houdt Christus’ hand stevig vast. Ik vraag hem of ik de aarde nog even mag kussen voor ik ga.
Deze droom was een aankondiging van een groot transformatieproces (ontploffing) dat op handen was in mijn eigen leven. Ik was ontroerd en gerustgesteld door de liefdevolle zorg waarmee ik daarin omringd werd. Het kerkje waarin ik zou ontploffen koppelde ik aan verouderde spirituele ideeën die door het proces verruimd zouden worden.
Grappig genoeg nam deze droom ook nog wat oude angst over het letterlijk sterven weg: ik kon voelen hoe, net als de symbolische overgang, ook dat transformatieproces omgeven is door liefde en niets is om bang voor te zijn.
Wanneer je droomt over de dood, kun je jezelf een aantal vragen stellen:
Is er iets in mijn leven of een deel van mij dat aan verandering toe is of losgelaten mag worden? Een houding, relatie, baan, idee? Wat maakt het lastig deze los te laten?
Na het daadwerkelijk overlijden van een geliefde is de kans groot dat deze zich aandient in één of meerdere dromen.
Toen mijn eigen vader overleed begon ik onmiddellijk over hem te dromen. In de eerste droom kwam hij terug uit het hiernamaals en kwam aan… op Schiphol! Hij was heel lang en dun, en nog erg zwak, alsof hij zijn essentie was uitgerekt door zijn trip naar de hemel. Ik was erg blij hem te zien en viel hem in de armen. Het voelde alsof hij nog bij moest komen van het sterfproces maar wel alweer contact maakte. In de daarop volgende dromen werd hij steeds sterker en levendiger. En een jaar na zijn overgang voelde ik zijn aanwezigheid in mijn huiskamer: hij was alweer sterk genoeg om daadwerkelijk langs te komen!
Wanneer overleden geliefden verschijnen in dromen kun je onderscheid maken tussen symbolische- of verwerkingsdromen, en een daadwerkelijk bezoek. Daadwerkelijke bezoeken van overledenen kenmerken zich door grote helderheid. Vaak is de bezoeker nadrukkelijk aanwezig, al dan niet hersteld van de reis en heeft deze een boodschap voor de dromer. Soms zijn ze omringd door symbolen van de ziel: vlinders, regenbogen, bloemen. En vaak willen ze wel een beetje goed voor de dag komen:
Mijn oma komt langs. Ze draagt een prachtig roze mantelpakje en ziet er jong en gezond uit. Ze zegt dat ik niet dezelfde fouten moet maken als zij, toen ze in de veertig was. Ik weet onmiddellijk waar ze op doelt en ben dankbaar voor de waarschuwing. De volgende dag zie ik overal vlinders, waar ik maar kijk. Bedankt, oma!
