De geschiedenis van de droominterpretatie gaat al terug tot de Oudheid: de Oude Grieken maakten lange reizen om te overnachten in speciale tempels, gewijd aan de god Asklepios, op zoek naar spiritueel inzicht en genezing in hun dromen.
In het begin van de 20e eeuw was psychiater Sigmund Freud een van de eersten in de westerse wereld die droominterpretatie serieus nam en haar gebruikte om inzicht te krijgen in het onbewuste van zijn patienten. Na Freud waren belangrijke namen in de theorievorming rond dromen en hun betekenis Carl Gustav Jung, Fritz Perls, Medard Boss, etc.
Het grote verschil in de benadering van droominterpretatie vroeger en nu is dat men vroeger meestal aannam, dat er bepaalde vaststaande betekenissen bestonden van droomsymbolen, terwijl we er tegenwoordig van uitgaan, dat droomsymboliek zeer persoonlijk is, en gevormd wordt op basis van onze eigen ervaringen, persoonlijke ideeën, gedachten, gevoelens, en fantasieën.
Er bestaan talloze manieren om met dromen te werken. Daarbij is het handig te onthouden, dat de meeste droomsymboliek persoonlijk is en alleen de dromer zelf uitsluitsel kan geven over wat de droom betekent.
Een van de snelste manieren om erachter te komen wat een gegeven droomsymbool betekent, is de dromer goede vragen te stellen over zijn droom en zijn beleving ervan.
Je kunt bij ieder onderdeel vragen: ´wat voor gevoelens heb ik bij dit symbool?´, en: ´hoe zou ik dit symbool beschrijven aan iemand die er nog nooit van gehoord heeft?´
Vervolgens kun je de link naar de levenssituatie van de dromer vinden door de beschrijving van de droom, met de gevoelens die hij erbij heeft, te herhalen en te vragen: doen deze beschrijvingen en gevoelens je denken aan iets uit mijn dagelijks leven?
Meestal, wanneer je een symbool of deel van een droom voor jezelf duidelijk hebt kunnen omschrijven en contact hebt kunnen maken met de onderliggende gevoelens, volgt de herkenning van de betekenis ervan voor je dagelijks leven vanzelf.
Deze techniek is ontleend aan de Droominterviewmethode van Gayle Delaney. Tijdens de droomcursussen en groepen werken we met deze en vele andere methoden om contact te maken met de werkelijkheid van de droom en zijn betekenis voor de dromer.
Droomelementen
Dieren in dromen
Dieren nemen in onze dromen een bijzondere plaats in.
Afhankelijk van de context van de droom, de persoonlijke achtergrond van de dromen, zijn of haar ideen over en ervaringen met dieren, gevoelens over dit specifieke dier, kunnen dieren verschillende kwesties symboliseren:
Het dier in je droom kan staan voor een aspect van je eigen persoonlijkheid: een karaktertrekje, een neiging, de manier waarop je met bepaalde dingen omgaat;
Het dier kan staan voor een bepaalde emotie;
Het dier kan staan voor iemand in je omgeving of zijn of haar gedrag;
Het dier kan staan voor een bepaalde persoonlijke kracht, of een talent wat je in je hebt;
Als het dier een dier is wat je echt kent, zoals een huisdier, kan het natuurlijk ook nog staan voor zichzelf!
Vraag je af wat voor gevoelens je hebt bij het dier in je droom, en wat je van deze dieren vindt.
Is er iets of iemand in je omgeving wat je hier aan doet denken? Is er een deel van jezelf wat aan deze beschrijving voldoet?
Let eens op het gedrag van het dier in je droom.
Heeft het dier een hoog knuffelgehalte en wil het gekoesterd en beschermd worden? Misschien staat het voor een deel van jezelf, bijvoorbeeld je innerlijk kind, wat koestering nodig heeft. Of misschien heeft iemand in je omgeving wat emotionele steun nodig.
Gedraagt het dier zich agressief? Misschen staat het voor een stukje agressie of boosheid in jezelf, of van iemand in je omgeving. Misschien heb je onlangs je boosheid niet onderkend en komt het op deze manier je aandacht trekken.
Boosheid die constructief wordt gebruikt of geuit (assertief ipv aggressief) kun je zien als een stuk kracht, of energie.
Niet-onderkende boosheid of kracht uit zich in dromen nogal eens in de vorm van boze poema’s, tijgers, bergleeuwen en dergelijke. Hoewel ze zich in de droom vaak als vijandig manifesteren staan ze bij nader onderzoek vaak voor een stuk innerlijke kracht, die, omdat ze onderdrukt wordt, zich tegen de dromer keert. Net zoals weggestopte woede zich tegen je kan keren en op den duur kan leiden tot depressie of het krijgen van ongelukjes. Wanneer je je eigen boosheid en innerlijke kracht erkent en positief gebruikt, wordt je vrienden met je innerlijke ‘poema’ en win je aan daadkracht en energie. Evenredig hieraan zul je je poema dan in je dromen als vriendelijke grote of kleine kat tegen komen.
Een klassieker onder de dieren-dromen is de droom waarin je vergeten bent de kat, de hond of de konijnen te eten te geven. Bij nader onderzoek blijkt vaak, dat er een aspect van de dromer of zijn/haar leven ondervoed dreigt te raken: een project, een ambitie, een baan, een relatie… Of een bepaalde behoefte wordt niet vervuld, bijv. de behoefte aan meer rust, of betere voeding…vaak voelt men in dergelijke dromen schrik en schuldgevoel, dat men vergeten is het dier zo lang eten te geven. Welk deel van jezelf of je leven ben je vergeten te ‘voeden’ en dreigt nu ondervoed te raken met alle gevolgen van dien?
Voor een bijzondere kijk op de symboliek van verschillende dieren: op http://www.geocities.com/animalspirits/index1.html kun je beschrijvingen vinden van een groot aantal dieren vanuit sjamanistisch oogpunt.
Droomelementen
Het weer in dromen
Het weer in dromen geeft nogal eens de gemoedstoestand van de dromer weer. Het kleurt vaak de stemming van de droom.
Let er eens op wat voor weer het is in je droom: is het lekker, zonnig weer? Of is het meer een druilerige grijze dag? Stormt en waait het? Regent het? Wat voor gevoel heb je daarbij, hoe beïnvloedt het de stemming in je droom?
In het algemeen duidt een zonnige droom vaak op een (hoe zou het ook anders) zonnige, positieve, optimistische stemming van de dromer. Je zou je aangaande het onderwerp van je droom positief gestemd kunnen voelen.
Druilerig weer kan weergeven dat je je wat betreft het onderwerp van je droom, of op dit moment in je leven, niet zo optimistisch gestemd voelt. Misschien voel je je een beetje gedeprimeerd, ben je de moed een beetje kwijt.
Storm en regen kunnen wijzen op heftige emoties aangaande je droomonderwerp. Deze zouden positief of negatief kunnen zijn; wat dat betreft kun je het beste kijken naar je stemming in de droom en vlak erna. Als je de storm beangstigend vindt kan dat zeggen dat je je bedreigd voelt door je eigen of andermans heftige emoties, als je juist van de storm geniet kan dat iets heel anders betekenen.
Zo zou een enge wervelstorm die op je afkomt kunnen betekenen dat je bang bent te worden meegezogen in omstandigheden die je niet in de hand hebt. Een storm waar je eerder lekker door kunt laten uitwaaien zou bijvoorbeeld op een ‘frisse wind’ in je leven kunnen wijzen, iets nieuws in je leven.
De vier elementen
De vier elementen vuur, aarde, lucht en water (sommige filosofieën onderscheiden 5 elementen) komen in de een of andere vorm regelmatig voor in dromen.
Vuur
Vuur is een element dat, net als alle droomelementen, een heel persoonlijke betekenis kan hebben in de context van jouw droom. Toch valt er ook over vuur wel in het algemeen iets te zeggen:
Vuur verwarmt en verlicht, maar kan ook uit de hand lopen en vernietigen. In ons taalgebruik hebben we het wel over het ‘vurig’ ergens in geloven, of het ‘vuur’ van de inspiratie. Je kunt ‘vurig’ liefhebben en je het ‘vuur’ aan de schenen laten leggen.
Hoe gedraagt het vuur in jouw droom zich? Wat voor effect heetf het op de verhaallijn? Verwarmt het of vernietigt het? En doet dat je denken aan iets uit je dagelijks leven?
Of aan een eigenschap van jezelf?
Aarde
Het element aarde wordt in dromen vertegenwoordigd door materie in het algemeen, en in het bijzonder door de natuur, bezittingen, geld, e.d.
Geld, sieraden en andere kostbaarheden kunnen in dromen vaak staan voor een heel ander soort kostbaarheden: bijvoorbeeld opgedane kennis en wijsheid, energie (geld), een nieuw gevoel voor eigenwaarde, enz. Omschrijf het element eens en zie het in de context van je droomverhaal. Wat voor gevoel heb je erbij, wat voor waarde hecht je eraan? Is er iets uit je dagelijks leven wat dezelfde waarde vertegenwoordigt?
Een voorbeeld: een vrouw vond in een droom op straat bij de vuilnis een kostbaar Chinees servies en was er erg blij mee. Het bleek dat het stond voor een hernieuwde interesse in de I Tjing, een Chinees orakel wat ze eerder ‘aan de kant’ had gezet (‘bij de vuilnis).
Lucht
Het element lucht kan zich in dromen manifesteren in de vorm van een mild briesje, een storm, enz. In de Tarot wordt dit element vertegenwoordigd door de Zwaarden, en symboliseert het mentale vlak. Hoewel het ook hier weer verleidelijk is om standaard interpretaties te gebruiken, kan de wind in je dromen ook op andere dingen slaan dan je gedachtewereld of je manier van denken. Let ook hier weer op je gevoel in de droom!
Water
Het element water komt in allerlei vormen in dromen voor: in de vorm van rivieren, beekjes, meren, zeeën, stilstaande poelen, watervallen, regenbuien, enz.
Hoewel water net als alle droomsymbolen allereerst een persoonlijke betekenis kan hebben, merk je als je veel met dromen werkt dat water erg vaak voor het onbewuste en de emoties staat. Zo kan een klein zwembad of een kleine poel voor je ‘persoonlijke onbewuste’ staan: je emotionele leven, datgene wat er onbewust een rol speelt bij je, enz. Zeeën en meren staan vaak voor wat Jung het ‘Collectieve Onbewuste’ noemde: dat deel van het onbewuste wat ons als mensen allemaal met elkaar verbindt en van waaruit gezamenlijke thema’s en elementen uit sprookjes, mythen en sagen, maar ook uit dromen, kunnen ontstaan.
Wat voor vorm heeft het water in je droom?
Is het helder, modderig, of bevroren? Wat voor gevoel heb je daarbij? En doet dat je denken aan iets uit je dagelijks leven of aan een eigenschap van jezelf, bijv. je emoties in de tijd dat je de droom had? Is jouw gevoelsleven troebel geworden, of ben je innerlijk bevroren?
Droomthema’s
Reizen in je droom
Hoe je je in je droom voortbeweegt kan iets zeggen over hoe je momenteel je voortgang door het leven ervaart. Is je weg hobbelig, bochtig, of ben je de weg kwijt? kom je gemakkelijk vooruit of kost het je veel moeite? Kijk bij dit soort dromen of je de manier waarop je reist in je droom lijkt op de manier waarop je leven op dit moment verloopt. Hoe voelt het op je droomreis? Kun je dit gevoel herkennen in je dagelijks leven? Zo ja, hoe?
Reizen met de fiets: dit symboliseert bij veel mensen het je op eigen kracht voort bewegen. De conditie van je fiets kan iets zeggen over je eigen conditie op dit moment. Zo kunnen slappe banden wijzen op een gebrek aan ‘puf’ en energie. Rijd je juist met veel energie en enthousisme op je fiets en kom je snel vooruit, dan voel je mogelijk in je dagelijks leven of met betrekking tot een bepaald onderwerp wat je bezig houdt, een zelfde energie en enthousiasme en ga je goed vooruit.
Reizen met de auto: symboliseert vaak je levens’reis’ op de wat langere termijn zoals je die nu ervaart. Het kan ook een bepaalde activiteit van je symboliseren.
Daarbij is het interessant op te merken, wie er achter het stuur zit: jijzelf of iemand anders. Wie heeft er de leiding over (dat deel van) jouw leven? Als er iemand anders achter het stuur zit, kan dit betekenen dat iemand in je leven, of een deel van jezelf (vertegenwoordigd door het droompersonage), het symbolische stuur in handen heeft. Je kunt voor jezelf nagaan of de persoon die in je droom de auto bestuurt, iemand in je leven is die op dit moment een grote invloed op jouw leven en je beslissingen uitoefent. Het kan ook zijn dat deze persoon een deel van jezelf voorstelt wat er op dit moment voor zorgt dat je een bepaalde weg volgt. Wat zijn de 3 belangrijkste (subjectieve) kenmerken van de persoon die je auto bestuurt? Vraag jezelf af: wie zit er achter het stuur van mijn auto? M’n ongeduld, m’n angst, m’n enthousiasme?
Bepaalde mankementen aan je auto kunnen weer iets zeggen over hoe je momenteel door je leven beweegt, of hoe de conditie van je lichaam is. Werken je remmen niet goed? Misschien is het tijd eens letterlijk stil te staan en te kijken of je niet te hard van stapel loopt. Is de benzine op? Dan kun je je bijvoorbeeld afvragen hoe het met je eigen energieniveau is gesteld.
Het soort auto waar je in rijdt kan ook weer iets zeggen over hoe je levensreis op dit moment plaats vindt of over de aard van datgene wat je doet. Rijd je in een flitsende sportwagen, een oude lelijke Eend of een grote Mercedes? Welk gevoel heb je daarbij? Wat gebeurt er onderweg in de droom? Geniet je van de reis of voel je je angstig? Dit soort details kunnen je aanwijzingen geven voor de betekenis van je droom.
Als je in je droom auto rijdt zonder rijbewijs, zou je je kunnen afvragen of je in je wakkere bestaan iets doet waarvan je het gevoel hebt, dat je er niet voldoende voor gekwalificeerd bent, of waarvoor je een bewijs van kundigheid mist.
Tips voor dromers
Leg je droom vast
Het loont zeer de moeite om je dromen op te schrijven, bijvoorbeeld in een apart boekje of schrift, of ze in de computer te zetten.
Je zult merken dat je na verloop van tijd meer details gaat onthouden, en zelfs meer dromen gaat onthouden, wanneer je ze regelmatig opschrijft.
Schrijf hierbij in de tegenwoordige tijd (dus: “Ik loop over straat” ipv ”Ik liep…”) om dicht bij de beleving van de droom te blijven, en vergeet niet details te vermelden als je stemming en gevoelens in de droom, kleuren, het weer, gebouwen, personen en hun gedrag en uiterlijke kenmerken.
Eerste associaties
Je eerste associaties, gevoelens en gedachten na het wakker worden kunnen belangrijke aanwijzingen geven over de betekenis van je droom. Ze komen nog voort uit je gemoedstoestand tijdens de droom en de manier van denken van het brein tijdens de slaap. Als je net wakker bent sta je als het ware nog een beetje met een been in de droomtoestand. Het kan naderhand veel inzichten opleveren bij het interpreteren als je ze noteert wanneer je je dromen opschrijft.
Titel
Als je droom een film was, of een schilderij, wat voor titel zou je deze dan geven?
Denk er niet teveel over na als je je droom een titel geeft, probeer gewoon te kijken wat er spontaan bij je naar boven komt. Vaak geeft de titel die je je droom geeft al aan, wat het thema of onderwerp van je droom is, of wat het conflict of de tegenstelling is, die in je droom wordt uitgebeeld.
In de cursus krijg je meer tips voor het werken met en onthouden van dromen!