In augustus 2001 kwam journaliste Nynke Spiegel een droomworkshop volgen in Delft en schreef daarover in het lifestyle blad Strictly een artikel:
Tekst: Nynke van Spiegel
Dromen is een magisch iets. Iedereen weet wat dromen zijn, maar vaak niet hoe er mee om te gaan. Dromen kunnen je een prettig gevoel geven, maar ook een angstig gevoel, vandaar dat we er liever niet teveel bij nadenken. Voor hen die toch eens willen weten wat er in hun onderbewuste omgaat bestaat er een cursus droominterpretatie.
In de schouwburg zijn ze een videoclip aan het opnemen. De hoofdpersoon, een bekende donkere rapper, blijkt ineens blank te zijn met blond haar en blauwe ogen. Hij vraagt of ik mee wil doen in zijn clip, maar daar heb ik helemaal geen zin in en vlucht snel naar boven. Hij vraagt het nogmaals. Het gaat om een scène die ’s morgens is opgenomen, maar waarvan de hoofdrolspeelster weg moest. Ik lijk sprekend op haar alleen is zij kaal. Dat is verder geen probleem, want ik moet de bruidsscène spelen en krijg een sluier. Uiteindelijk besluit ik hem toch maar uit de problemen te helpen door mee te spelen.
En toen werd ik wakker, met een goed, maar ook heel vreemd gevoel. Het enige dat er in dit geval opzit is een deskundige in de droomwereld om hulp vragen.
Via via kom ik bij Wendy Gillissen. Ze heeft psychologie gestudeerd en is zich gaan specialiseren in dromen. Wendy is jong en een heel spontaan persoon zo op het eerste gezicht. Je diepe en donkere dromen met een totaal onbekend iemand bespreken kan soms heel persoonlijk zijn. Maar Wendy is iemand bij wie het niet zo moeilijk is je persoonlijke sores op tafel te gooien. In een tien weekse cursus kun je bij haar leren dromen te interpreteren en te analyseren, zowel je eigen als die van andere mensen. Maar ik doe een privé sessie. Dit zijn workshops die ze normaal ook geeft en waarin je je dromen samen met haar gaat analyseren. Haar werkruimte is een grote gehuurde kamer in een pand met meer mensen die zich bezig houden met het onderbewuste. Ik zak weg in een van de stoelen en wil voor we beginnen eerst eens iets weten over het fenomeen dromen.
Het analyseren van dromen voor het vinden van een onderbewust signaal die duidt op je geestelijke toestand kan een beetje zweverig klinken, maar iedereen droomt, of je ze nou herinnert of niet. Dachten de Grieken dat het ging om zieke organen die door middel van dromen jou probeerden te vertellen dat je er slecht aan toe was, tegenwoordig weten we dat dromen terugslaan op de dagelijkse dingen die je bezig houden. Je slaap kent verschillende stadia, waaronder de REM-slaap (Rapid Eye Movement). Uit onderzoek hierover blijkt dat in de voorafgaande stadia aan de REM-slaap je lichaam zich ontspant en helemaal tot rust komt. Vervolgens ga je naar de REM-fase toe en beginnen de hersenactiviteiten toe te nemen. Op het moment dat de REM-slaap begint zijn er evenveel hersenactiviteiten als op het moment dat je in waaktoestand bent, dit is wanneer je gaat dromen. Je lichaam is echter compleet verlamd zodat je niet de wilde capriolen in je droom live gaat uitvoeren, behalve bij slaapwandelaars. Zij plunderen dus in hun REM-slaap de ijskast.
Verwerking
Tijdens het dromen verwerk je dagelijkse gebeurtenissen, irritaties en ruzies. Het is dus heel belangrijk te dromen. In Maleisië leven de Senois. Een primitief volk waar dromen een belangrijke rol spelen. Bij het ontbijt vertelt ieder familielid zijn of haar droom. Er wordt bekeken hoe het de volgende keer beter kan in een droom en een belangrijke droom wordt doorgestuurd naar de bijeenkomst van die dag. Op die bijenkomst probeert men de dromen te analyseren. Als er overeenstemming is over de betekenis gaat men aan de hand van de uitkomst nieuwe stukken land verbouwen of kunstvoorwerpen en liederen maken. Onderzoeken naar dit volk hebben nooit enige intolerantie of agressie waargenomen. Ook hebben ze ontdekt dat ieder stamlid psychologisch enorm ontwikkeld is en er is nooit een spoor van neurose of schizofrenie gevonden. Het is niet bewezen of dit ook daadwerkelijk met hun droombeleving te maken heeft, maar juist omdat zij zo vertrouwen op hun dromen en er mee bezig zijn, is het een logische gevolgtrekking. Mensen die niet dromen raken snel geïrriteerd en agressief. Dit is bewezen met een onderzoek waarbij proefpersonen vlak voor hun REM-slaap werden wakker gemaakt. Na een paar dagen begonnen de personen tekenen van irritatie te vertonen, puur omdat ze hun dagelijkse gebeurtenissen niet meer konden verwerken.
Er zijn verschillende soorten dromen. Je hebt zogenaamde huis-tuin-en-keuken dromen, waarin niet veel bijzonders gebeurt en je de dagelijkse beslommering verwerkt. Maar als je op een keerpunt in je leven staat, komt dit natuurlijk terug in je dromen. Dit zijn de gewichtige dromen waaruit je ook een oplossing voor je probleem kunt halen. De nachtmerries zijn vaak het gevolg van ingrijpende gebeurtenissen of trauma’s.
Om bij Wendy uit te zoeken wat een droom jou wilt vertellen, moet je langsgaan. Een telefoontje volstaat niet, omdat de dromer live aanwezig moet zijn om samen dieper te graven naar gevoelens. Net zoals een droomwoordenboek niet volstaat. Een tijger in je droom kan zoveel betekenen. Ben je bang voor tijgers, dan kan het staan voor angst of een vijand, maar als je de grootste Wereld Natuur Fonds donateur bent, kan een tijger hele andere dingen betekenen. Droomdagboeken weten niet wat jou bezighoudt op het moment dat je de droom hebt. Bij een droom gaat het om de context.
disco_ball8_md_wht.gif (18339 bytes)
Techniek
Wendy vraagt me een week van te voren te beginnen met dromen opschrijven in tegenwoordige tijd. Daarbij moet ik vermelden wat ik de vorige dag heb meegemaakt. Dit doe je meteen na het wakker worden, na een paar uur ben je de droom meestal vergeten. En de dromen moeten actueel zijn, omdat het moeilijk is nu nog te zeggen hoe je je voelde in een droom van een jaar geleden.
Er zijn verschillende technieken om een droom te begrijpen. Eén daarvan is de Gestalttechniek. Hierbij speel je een belangrijk symbool uit de droom na. Stel je droomt over een gasfornuis, dan ga je zitten en vraagt je af ‘wat voel ik’. Sta je op springen, of ben je behaaglijk warm? Dit zegt allemaal iets over jou en de voorafgaande dagen. Gelukkig hoef ik mij hier niet aan te wagen, toneelspelen is niet mijn sterkste kant. Ik moet mijn droom vertellen, op een simpele manier. Ik geloof niet dat ik de enige meer ben die het een vreemde droom vind, maar we zetten onze schouders eronder.
Het eerste is om uit te zoeken hoe ik me tijdens de droom voelde. Nou, dat was wel goed, dus concentreren we ons op de symbolen. Wendy vraagt me wat een schouwburg is. Lijkt mij logisch, maar je moet het zo simpel mogelijk uitleggen, want mijn interpretatie van een schouwburg is precies hoe ik het in mijn droom ook zie. Dus een openbaar toegankelijk gebouw, waar voorstellingen worden gegeven. Waar het voor staat is nog niet te zeggen voordat je de rest van de droom weet. Maar hoe ga ik in godsnaam een donkere rapper die ineens blank blijkt te zijn analyseren?
Zoals ik al eerder vertelde zijn er verschillende technieken. Wendy gebruikt deze keer een manier waar we bij alles in mijn droom vraagtekens plaatsen. Als je dit zelf wilt doen, zijn er een paar vragen die je jezelf kunt stellen. Bijvoorbeeld: Hoe gedraag je je in je droom? Ben je agressief, actief of passief. Hoe voel je je in je droom? Wie zijn de hoofdpersonen: wie is de vijand, wie is gekwetst of wie is je vriend? Dit kan zich trouwens ook uiten in een ander symbool in plaats van een persoon. Wat wil je ontwijken, waar loop je voor weg? En wat is de relatie tot jezelf in de droom? Als je jezelf niet bent, of je verschijnt in een ander personage staat dit vaak voor een ontwikkeling.
Door de antwoorden naast elkaar te leggen, kun je een lijn in je droom vinden. En met de gebeurtenissen uit je dagelijks leven, kun je proberen een link te leggen. Zo is het een stuk makkelijker om oplossingen te zoeken voor problemen waar je mee worstelt, je onderbewuste liegt niet over je gevoelens.
Terwijl Wendy en ik mijn droom ‘vertalen’ naar de dagelijkse beslommeringen is het ‘oh ja’ gehalte groot. De puzzelstukjes van mijn nachtelijke uitstapje lijken steeds beter in elkaar te passen. Het is hierin belangrijk dat niet iemand jou bepaalde analyses en betekenissen op gaat leggen. Als jij er een goed gevoel bij hebt, dan klopt het en anders niet. Een paar uur Wendy heeft mij in ieder geval duidelijk gemaakt dat ik niet zo’n liefhebber ben van in de openbaarheid treden met veel poeha. De schouwburg is hier een belangrijk symbool voor. Het is een openbaar gebouw waar iedereen naar binnen kan en iedereen mij dus kan zien. Ik speel ook de rol van iemand anders –de bruidsrol heb ik overgenomen van een kaal meisje-. Pas in de rol van iemand anders, wanneer ik niet ‘herkenbaar’ ben als mezelf, voel ik me goed. Het betekent dus niet dat ik graag wil trouwen of juist angst heb voor een huwelijk. En het feit dat een donkere rapper ineens blank is zou duiden op het feit dat ik een blanke rapper niet serieus neem en dat heeft weer te maken met mijn hekel aan oppervlakkigheid. Jeetje, het lijkt allemaal zo simpel als je eenmaal bezig bent. En dat is het uiteindelijk ook, maar het vergt oefening. Met een cursus, veel boeken lezen en vooral veel oefenen met je eigen dromen kun je een waar droomverklaarder worden. Als je ergens mee zit, maar niet weet hoe je het op moet lossen, is het zeker aan te raden langs een droomdeskundige te gaan. Wat je er verder mee doet is een tweede, maar het is in ieder geval leuk, want wie wil nou niet eens een kijkje nemen in de donkere kamer die het onderbewuste heet?
Tekst: Nynke van Spiegel