Betovering
Het blijft een verbazingwekkend iets: de betovering van de narcist. Vaak krijg ik mensen in mijn praktijk die zich hardop afvragen: ”Hoe doet hij het toch?” EN dat is een goede vraag. Hoe werkt toch die magische aantrekkingskracht van de narcist?
Zwakke plekken
De narcist merkt bewust of onbewust en instinctief op waar jouw ‘’zwakke’’ plekken zitten. Het gebrek aan liefde dat je in je jeugd ervaren hebt. Het gebrek aan contact, zorg, aandacht, bevestiging dat je in je vroegste jaren hebben doen twijfelen aan jezelf. Op deze ”gaten onder de waterlijn” bouwen we vaak vanaf zeer jonge leeftijd overlevingsstrategieën.
Overlevingsstrategieen
Dit zijn onbewuste tactieken die we gebruiken, zoals: voor de ander zorgen om contact te krijgen. De ander bevestigen in de hoop bevestigd te worden. Pleasen om te overleven. De lieve vrede bewaren in de hoop dat je geen klappen krijgt. Keihard je best doen en presteren in de hoop dat je eindelijk een keer erkenning krijgt en het gevoel dat je er mag zijn.
Radar
De narcist is erin getraind om dergelijke pijnpunten en tactieken op te merken. Hij/zij heeft er zogezegd een neus voor, een radar voor die altijd aanstaat. De strategie die de narcist vervolgens toepast verschilt per type.
Romantiek
Een extraverte narcist zal je overladen met de schijn van datgene wat jij zo gemist hebt. Aandacht. Romantische gebaren. Cadeautjes. Erkenning. Maar wat we in de roes van het moment niet doorhebben, is dat er geen werkelijke warmte, liefde of authenticiteit in deze gebaren zit. Het zijn vaak teksten gekopieerd van internet. Stukjes dialoog uit films. Cadeautjes zonder inhoud. Sommige bedreven narcisten zijn zelfs in staat andermans energie en delen van andermans persoonlijkheid of vorige levens te channelen om ons te verleiden. Dit is de oorzaak van veel ”tweelingziel” drama’s.
Teren op drama
Hij zal je eerst het gevoel geven dat je alles krijgt wat je ooit hebt verlangd. En wanneer het contact goed gelegd is, begint het emotioneel afpersen. Plotselinge steken. In de war brengen. Woedeaanvallen. Jaloers gedrag. Bezitterigheid. Claimen. Beschuldigen. Alles omdraaien. Gaslighting. Dat is het moment waarop je hard gaat werken om de romantiek van het begin terug te krijgen. Je bent a.h.w. verslaafd aan die schijn van liefde, en wil je fix terug. Dat is het gevaarlijke moment waarop je gaat leeglopen. Jouw pijn is zijn voeding. De narcist teert op drama.
Zieligheid
De gevoelige of introverte narcist pakt het iets anders aan. Die gebruikt zieligheid in combinatie met de schijn van romantiek. Je wilt die arme prins op het ietwat vale paard redden. Als je maar genoeg van hem houdt, knapt hij wel op en wordt hij die prachtige held die er in de kern moet zitten – of toch niet?
Manipulatie
Ook deze narcist is een sluwe manipulator die er zelfs niet voor terugdeinst zijn eigen, echte tragiek, diens tragische jeugd, diens trauma’s te misbruiken om jou aan de haak te slaan – en leeg te trekken. De voeding van de narcist is aandacht – wat voor aandacht dan ook. Als het maar om hen draait. Deze narcist wil vooral op een passieve manier aandacht en zorg.
Innerlijk kind
De echte tragiek van een relatie met een zielige narcist zit hem er echter in, dat we onze eigen verloren innerlijke kind op de narcist projecteren. Of de moeder die er nooit voor ons was. De vader die ons in de steek liet. Al ons eigen oude leed en de overlevingsstrategie van het ‘’zorgen voor de ander in de hoop zelf te ontvangen’’ wordt hier grandioos misbruikt.
Verantwoordelijkheid
De zielige narcist neemt geen verantwoordelijkheid voor zichzelf en verleid jou ertoe voor hem te gaan zorgen. Maar zelf nemen we ook geen verantwoordelijkheid voor ons verlaten kindstuk door voor de narcist te gaan zorgen, in plaats van voor onszelf.
Hoe werkt toch die magische aantrekkingskracht?
Het paradoxale is dat de narcist jou verleid om datgene weg te geven wat je zo graag wilt hebben – jezelf. Datgene wat we als kinderen gemist hebben, waardoor we zijn gaan geven, zorgen, presteren – het is een deel van onszelf. Onze liefde, onze kracht, dat wat ons bijzonder maakt, onze unieke kwaliteiten. We hebben ze ons niet toegeëigend. We zijn ze als valuta in onze overlevingsstrategieën gaan gebruiken. We projecteren onze eigen schoonheid, liefde, kracht op de narcist – en gaan die vervolgens proberen terug te krijgen.
Je ware zelf
Maar jij BENT al die prachtige, unieke, waardevolle persoon die je bent. Door het gebrek aan een goede spiegel in je jeugd, door het ontbreken van bevestiging, erkenning, aandacht, zorg en liefde ben je het gaan weggeven in de hoop op contact, veiligheid, erkenning. Maar je bent het zelf!
Waarde
Dat is het waardevolle wat de narcist zag in jou – jouw niet toegeëigende waarde – en hij wil het hebben. Goedschiks of kwaadschiks. Het is een complex dansje wat je doet met de narcist – maar uiteindelijk werkt het met elke narcist hetzelfde. Jij eigent je eigen waardevolle stukken niet toe en projecteert ze uit – hij zorgt voor een leeg projectiescherm en de schijn van vervulling van jouw behoeften. Maar die behoeftes worden nooit bevredigd, dus blijf je als een verslaafde snakken naar meer – tot je leeggetrokken en uitgeput achterblijft. Je hebt jezelf weggegeven.
Oplossing
De oplossing is simpel maar niet makkelijk: het aangaan van je eigen diepe pijnstukken, de onvervulde behoeftes, het onderkennen van je eigen overlevingsstrategieën en het terughalen van je eigen prachtige energie, kwaliteiten, liefde, en kracht. Het omarmen van je eigen innerlijke kind, dat zo verward en verwaarloosd is. Het je weer verbinden met jouw originele kwaliteiten, die je in je kindertijd bent gaan uitprojecteren en uitbesteden, die kwaliteiten die je in de narcist dacht te zien maar die in werkelijk van jou zijn. De pracht van jouw ware wezen.
Jezelf terug halen
De narcist verleid je om je eigen schoonheid, liefde en kracht uit te projecteren op hem of haar. En uiteindelijk is dit een doodlopende weg. Maar in tegenstelling tot de narcist, zijn wij als doorgaans empathische mensen die in de val van de narcist zijn getrapt, wél in staat ons weer te verbinden met onszelf, onze innerlijke kinderen te omarmen, onszelf te koesteren en onze eigen energie terug te halen.
Vergeef jezelf
Om weer terug bij jezelf te komen, de betovering af te schudden en te gaan genezen van de relatie met een narcist, is het belangrijk lief te zijn voor jezelf. Vergeef jezelf. Je hebt te maken gehad met een meester-manipulator. Een acteur die parasitair gedrag tot een kunstvorm heeft verheven. Iemand die erin gespecialiseerd is te bedriegen. Iemand die misbruik maakt van de onbewuste diepe pijnstukken van anderen.
Kennis
Niemand van ons krijgt van jongs af aan mee dat deze mensen bestaan, hoe ze te werk gaan, en hoe je jezelf ertegen kunt beschermen. Zelfs psychologen krijgen bijles van ervaringsdeskundigen omdat de narcistische persoonlijkheidsstoornis ook op de universiteit maar zeer oppervlakkig wordt behandeld.
Navigeren
Het goede nieuws is: elke narcist gebruikt min of meer dezelfde trucjes. Als je er één kent, ken je ze allemaal. En wanneer je jezelf geheeld hebt, wordt het makkelijker door de wereld te navigeren, de narcist te herkennen en voorgoed links te laten liggen.
© drs. Wendy Gillissen, 2022
Dit artikel van Wendy verscheen ook op inspirerend Leven.
Dit artikel is beschermd door copyright. Het is niet toegestaan (delen van) het artikel zonder toestemming over te nemen. Delen mag wel, graag zelfs!
